Uzależnienia behawioralne

Recenzja

Książka Magdaleny Rowickiej jest cenną publikacją, na którą warto było czekać. Charakteryzuje ją zwarty, jasny układ: od ogólnych informacji na temat poszczególnych rodzajów uzależnień (zaburzeń) behawioralnych, przez profilaktykę, aż po przykładowe strategie terapeutyczne.

Umiejętne połączenie wyników badań nad opisaną problematyką z przebiegiem i rozwojem zaburzenia daje czytelnikowi możliwość poznania specyfiki każdego z omawianych typów uzależnień. Podkreślić należy, że opisane zostały – poza najbardziej znanymi rodzajami uzależnień behawioralnych (uzależnienie od hazardu i od nowych technologii) – także uzależnienia rzadsze i mało znane, takie jak ortoreksja (obsesja na punkcie zdrowego odżywiania) czy tanoreksja (obsesja na punkcie opalonego ciała). W rozdziale 1. autorka przeprowadza nas przez terminologię i dylematy związane z nazewnictwem. Spór „uzależnienie” czy „zaburzenie” opiera na dostępnej, obowiązującej klasyfikacji DSM-V. Porównuje uzależnienia behawioralne z chemicznymi, cele różnych podejść terapeutycznych, etiologię zaburzeń.

Z rozdziałów 2. i 3. (hazard, zespół uzależnienia od internetu) dowiemy się nie tylko, czym charakteryzuje się osoba dotknięta danym zaburzeniem, ale poznamy też kryteria diagnostyczne oparte na dwóch podstawowych klasyfikacjach: chorób − ICD 10 i zaburzeń psychicznych – DSM-V. Opis form i faz, narzędzi diagnostycznych oraz mechanizmów odpowiedzialnych za uzależnienie, poparty wynikami badań, stanowi bardzo użyteczną pomoc nie tylko dla terapeutów czy pracowników służby zdrowia. Zawarte w publikacji informacje mogą być wykorzystywane także przez nauczycieli w pracy z uczniami (w ramach godzin wychowawczych czy zajęć profilaktycznych) i pracowników pomocy społecznej w postępowaniu wobec podopiecznych.

Rozdział 4. zawiera informacje o tych uzależnieniach, które na naszych oczach przybierają na sile: kompulsywne kupowanie, pracoholizm, uzależnienie od ćwiczeń fizycznych, ortoreksja i tanoreksja. Proponowane rozwiązania dylematów wiążących się z tymi zjawiskami, omówienie kwestionariuszy diagnozujących te zaburzenia są dla praktyków źródłem wiedzy doskonalącym ich warsztat pracy.

Rozdziały 5. i 6. polecam w szczególności osobom, które zajmują się profilaktyką. Zestawienie polskich i międzynarodowych programów zapobiegania uzależnieniom behawioralnym oraz omówienie standardów, na jakich się opierają, to cenne wskazówki, pokazujące, jak wzmocnić skuteczność działań prewencyjnych chroniących przed patologicznymi zachowaniami.

Część III publikacji, rozdziały 7—10, prowadzą Czytelnika przez strategie terapeutyczne wykorzystywane w pracy z klientem. Ocena ich skuteczności pozwala przewidywać czas iwielkość poprawy funkcjonowania klientów (ocenie poddana jest także efektywność grup samopomocowych). Ta część książki jest szczególnie cenna dla osób, które rozpoczynają pracę w zawodzie terapeuty uzależnień. Opis różnych podejść psychoterapeutycznych (nie tylko CBT czy dialogu motywującego) daje szansę na wyszkolenie kadry terapeutów przygotowanych do skutecznego udzielania pomocy szerokiej gamie klientów.

Przegląd przykładowych strategii pracy z problemami z cyberseksem, internetem, kompulsywnym kupowaniem i hazardem można wykorzystać jako cenne narzędzie, ułatwiające konstruowanie programu terapeutycznego w placówce i dostosowanie go do potrzeb i możliwości klientów poszukujących pomocy.

Tych blisko 150 stron, na których autorka zamieściła cenne, rzeczowe i poparte badaniami informacje, powinno znaleźć się w bibliotece każdego terapeuty uzależnień, nauczyciela-wychowawcy, lekarza, pielęgniarki środowiskowej i pracownika socjalnego. Dzięki tej publikacji będziemy mogli zrobić więcej dla naszych podopiecznych.

Iwona Kitala-Dudek
specjalista terapii uzależnień, interwent kryzysowy, mediator sądowy, coach

Recenzja ukazała się w 70. numerze kwartalnika „Serwis Informacyjny NARKOMANIA”